LIFE CO2SAND

Een zandbodem verbeteren met klei.
Laatst gewijzigd op: 13-maart-2024

Boeren met een zandbodem, hebben behoefte aan verbetering van hun landbouwgrond. Het gebruik van klei helpt hierbij. Bij de aanleg van natuur, wegen en woningen komt vruchtbare klei vrij. Dit wordt vaak niet benut. Deze klei of lutum is perfect voor het verbeteren van droge zandgronden. 

Klei voor zandgrond: vraag vindt aanbod

Met het project LIFE CO2SAND brengen wij (samen met Rijkswaterstaat) het aanbod van klei én de vraag ernaar, samen. In samenwerking met boeren en grondeigenaren passen we het ‘klei-in-zand'-principe toe op 5 demovelden. Ambitie: 700 hectare verbeterde landbouwgrond in 2027.  
 

De kracht van klei en lutum

Klimaatverandering veroorzaakt lange periodes van droogte of juist overvloedige regenval. Boeren met akkers vol zandgrond, hebben daar veel last van. Het gebruik van vruchtbare klei kan zo’n geval helpen. Kleigrond vergroot de veerkracht van een zandbodem, waardoor deze beter bestand is tegen extreme weersomstandigheden. Klei kan zandgrond ook vruchtbaarder maken.  
 

Wat is lutum?

Klei bestaat voornamelijk uit lutum. Dat zijn gronddeeltjes die kleiner zijn dan 2 µm en die zijn samengesteld uit silicium- en aluminiumhoudende mineralen. Door de vorm en de samenstelling van de gronddeeltjes houdt lutum beter water en voedingsstoffen vast. Grond die voor meer dan 8% uit lutumdeeltjes bestaat, noemen we zavel. Vanaf 25 % lutum spreken we over klei. Wanneer we klei (dus lutum) en zand met elkaar vermengen, ontstaat er een vochtiger en stevigere grond. Die grond bevat meer organische stof in de bodem, levert betere gewasopbrengsten op en zorgt voor minder uitspoeling van voedingsstoffen.

Wat is zandgrond?

We spreken van zandgrond als deze minder dan 8% lutum bevat en voor meer dan 50% uit zand bestaat. Kenmerkend voor zandgrond is de goede doorlatendheid. Voordeel daarvan is dat er niet snel plassen water op het land staan en dat de grond ook nog laat in de herfst goed bewerkbaar is. Nadeel is echter dat vocht en voedingsstoffen snel verdwijnen in de ondergrond. Dat zorgt voor minder bodemvruchtbaarheid en lagere gewasopbrengsten. Door in een aantal stappen klei aan te brengen, kunnen we het lutumpercentage verhogen naar 8% en maken we de landbouwgrond vruchtbaarder en beter bestand tegen extreme weersomstandigheden.

 

Het voordeel van klei op zandgrond 

Er zijn boeren die behoefte hebben aan het verbeteren van hun landbouwgrond. Het overschot aan kleigrond dat nu niet wordt benut, is voor hen goed te gebruiken. De kleideeltjes zorgen ervoor dat de bodem meer water, organische stof en mineralen vasthoudt. Méér organische stof in de bodem, zorgt voor vermindering van broeikasgassen in de atmosfeer. Zo heeft het ook een positief effect op ons klimaat. Want het remt klimaatverandering een klein beetje. 

Verwachte resultaten

  • Een waterbesparing van 10 mm per droogteperiode​. Dat is 100 m3 per hectare.
  • Op termijn vastlegging van 1,9 ton CO2 equivalenten per hectare per jaar​.
  • Hogere gewasopbrengst​.
  • Minder uitspoeling van meststoffen en mineralen.

Verdere projectopbrengsten

  • We werken met beleidsmakers en initiatiefnemers voor projecten waaruit klei vrijkomt om de levering aan boeren op te nemen in planstudies en aanbestedingsprocedures.
  • We delen kennis met boeren, onderzoekers en overheden door publicaties, demodagen, congressen en gesprekken.
  • We ontwikkelen lespakketten voor bedrijfsadviseurs en agrarische scholen.

Meer over het gebruik van klei

Klei op landbouwgrond

Heeft u behoefte aan verbetering van uw landbouwgrond? Klei die vrijkomt bij bijvoorbeeld de aanleg van natuur, wegen en woningen brengen we naar droogtegevoelige zandgronden.
Lees verder>

 

Aanbod vrijgekomen klei

Werkt u aan een project waarbij klei vrijkomt? Boeren met zandgronden kunnen die klei goed gebruiken. Het hergebruik van deze vruchtbare grond kan bijdragen aan vitale en klimaatadaptieve landbouwbodems.
Lees verder>

 

 

Gevoelige zandbodem

Het zuiden en oosten van Nederland maken deel uit van de Europese ‘dekzandgordel’. Deze gordel bestaat uit zandgronden die gevoelig zijn voor droogte. De gordel strekt zich uit van Vlaanderen tot Wit-Rusland en wordt intensief gebruikt voor de landbouw. LIFE CO2SAND richt zich op dit gebied. 

Demodagen

Om boeren, landinrichters, terreinbeheerders en andere geïnteresseerden kennis te laten maken met het ‘klei in zand’-principe, organiseren we op onze 5 demovelden regelmatig demodagen. We laten dan zien hoe het ‘klei in zand’-principe werkt, zodat boeren de techniek kunnen gebruiken op hun eigen terrein.

Veelgestelde vragen

Meer informatie of meedoen?

Boeren, landinrichters, landbeheerders of andere geïnteresseerden kunnen voor meer informatie over LIFE CO2SAND contact opnemen met het Provincieloket via (026) 359 99 99 of via het vragenformulier.

LIFE CO2SAND heeft financiering ontvangen van het LIFE-programma van de Europese Unie. Rijkswaterstaat is projectpartner.

LIFE EURijkswaterstaat logo